💉 Tiểu đường thai kỳ – Những điều mẹ bầu cần biết

Tiểu đường thai kỳ (TĐTK) là rối loạn chuyển hóa khiến đường huyết tăng cao trong thai kỳ, ảnh hưởng khoảng 10% mẹ bầu.
Nếu không kiểm soát tốt, TĐTK có thể gây biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và thai, dù thường sẽ hết sau sinh.
Tuy nhiên, người từng bị TĐTK có nguy cơ cao mắc tiểu đường type 2 về sau.

Đa số mẹ bầu không có triệu chứng rõ rệt, bệnh thường được phát hiện qua xét nghiệm định kỳ.
Một số dấu hiệu gợi ý gồm: khát nhiều, tiểu nhiều, ăn nhiều hơn bình thường.

1️⃣ Vì sao phụ nữ mang thai dễ mắc TĐTK?

Khi mang thai, bánh nhau tiết hormone làm giảm hiệu quả insulin, khiến đường huyết tăng.
Nếu tuyến tụy không tiết đủ insulin hoặc cơ thể đề kháng insulin, sẽ dẫn đến tiểu đường thai kỳ.

Các yếu tố nguy cơ:

• Thừa cân, béo phì trước khi mang thai.
• Từng mắc TĐTK ở thai kỳ trước.
• Sinh con to (>4000g), thai lưu, sảy thai liên tiếp.
• Mắc buồng trứng đa nang, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu.
• Gia đình có người bị tiểu đường type 2.

Phòng ngừa: Duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống lành mạnh, vận động đều trước và trong thai kỳ.

2️⃣ Chẩn đoán bằng xét nghiệm dung nạp glucose (OGTT)

Xét nghiệm OGTT thường thực hiện lúc thai 24–28 tuần.
Mẹ bầu uống 75g glucose và lấy máu 3 lần:

• Lúc đói (nhịn ăn ≥ 8 giờ).
• Sau 1 giờ uống glucose.
• Sau 2 giờ uống glucose.

Kết quả bình thường khi:

• Đói: < 92 mg/dL
• Sau 1 giờ: < 180 mg/dL
• Sau 2 giờ: < 153 mg/dL

Chẩn đoán TĐTK khi ≥ 1 giá trị vượt ngưỡng.

3️⃣ Ảnh hưởng đến mẹ & thai nhi

• Tăng nguy cơ tiền sản giật, đa ối, sinh non, thai lưu.
• Thai to, khó sinh hoặc phải mổ lấy thai.
• Trẻ dễ hạ đường huyết, vàng da, suy hô hấp sau sinh.

Nếu kiểm soát tốt, thai kỳ vẫn diễn tiến bình thường và an toàn.

4️⃣ Cách điều trị & kiểm soát

Mục tiêu: ổn định đường huyết để tránh biến chứng.
Điều trị gồm chế độ ăn hợp lý, tập thể dục nhẹ và dùng insulin nếu cần.

Mục tiêu kiểm soát:

• Trước ăn: 90–95 mg/dL
• Sau ăn 1 giờ: ≤140 mg/dL
• Sau ăn 2 giờ: ≤120 mg/dL

5️⃣ Dinh dưỡng hợp lý

• Chia nhỏ 3 bữa chính + 2–3 bữa phụ/ngày.
• 40% năng lượng từ tinh bột hấp thu chậm (gạo lứt, bánh mì đen…).
• 20% từ đạm, <40% từ chất béo, hạn chế đồ ngọt.
• Uống đủ nước, tránh nước có gas, trà sữa, bánh kẹo.

6️⃣ Tập luyện phù hợp

Mỗi ngày nên tập khoảng 30 phút các hoạt động nhẹ như đi bộ, yoga, bơi.
Vận động giúp giảm đường huyết sau ăn, cải thiện tuần hoàn.